Veelgestelde vragen over zbo-register (FAQ's)

1. Welke informatie staat op deze pagina en waar is aanvullende informatie te vinden?

Op deze pagina vindt u antwoorden op veelgestelde vragen over de inhoud van het zbo-register en algemene vragen over het zbo-register. Voor vragen over het gebruik en de functionaliteiten van het register, zoals het doorgeven van wijzigingen op de informatie in het register, verwijzen wij u naar de help-pagina (in de rechter bovenhoek). Aanvullende informatie over zbo’s en verzelfstandiging kan gevonden worden op de kennisbank openbaar bestuur. Eventuele vragen kunt u ook stellen via het contactformulier.

2. Wat is een zbo?

Zbo staat voor zelfstandig bestuursorgaan. Onder bestuursorgaan wordt verstaan:

een orgaan van een rechtspersoon die krachtens publiekrecht is ingesteld, of
een ander persoon of college met enige openbaar gezag bekleed.

Van een zelfstandig bestuursorgaan is sprake als het orgaan niet hiërarchisch ondergeschikt is aan de minister. In het zbo-register staan de zbo’s van de centrale overheid.

3. Welke zbo’s worden in het register opgenomen?

In principe zijn alle zbo’s opgenomen die:

voldoen aan deze definitie van zbo van artikel 1 van de Kaderwet zbo’s: een bestuursorgaan van de centrale overheid dat bij de wet, krachtens de wet bij algemene maatregel van bestuur of krachtens de wet bij ministeriële regeling met openbaar gezag is bekleed en dat niet hiërarchisch ondergeschikt is aan een minister.
Of
voldoen aan de definitie van bestuursorgaan uit artikel 1:1 van de Algemene wet bestuursrecht en niet hiërarchisch ondergeschikt zijn aan de minister.

In het register onderscheiden wij twee typen zbo’s: de afzonderlijke zbo’s en de clusters van zbo’s. Een cluster van zbo’s zijn organisaties die allen dezelfde wettelijke grondslag hebben en soortgelijke taken uitvoeren. Daarnaast registreren wij van de clusters van zbo’s waarop de kaderwet van toepassing is verklaard ook de onderdelen.

4. Kunnen er rechten worden ontleend aan de informatie in het zbo-register?

Nee. Hoewel de gegevens in het register met zorg worden beheerd, kunnen er geen rechten worden ontleend aan vermelding in het zbo-register. Het zbo-register vormt geen bekendmaking in de zin van de Grondwet. Alleen publicatie in het Staatsblad, de Staatscourant en andere vanwege de overheid verkrijgbaar gestelde publicatiebladen geldt als officiële publicatie en alleen aan een officiële publicatie kunnen rechten worden ontleend.

5. Wat is het verschil tussen een zbo en een RWT?

In de praktijk worden de begrippen 'zelfstandige bestuursorgaan' en 'rechtspersoon met een wettelijke taak' regelmatig door elkaar gebruikt. De begrippen zijn echter niet synoniem. Vele zbo’s zijn tevens RWT, maar niet allemaal. En andersom: er zijn veel RWT's die geen zbo zijn.

Bij zbo’s staat centraal het begrip bestuursorgaan. Dit komt uit het bestuursrecht. Een bestuursorgaan is "een orgaan van een rechtspersoon die krachtens publiekrecht is ingesteld of een ander persoon of college, met enig gezag bekleed" (Algemene wet bestuursrecht, artikel 1.1). Iedere rechtspersoon heeft organen, bijvoorbeeld een dagelijks bestuur en een directie, maar niet alle organen zijn bestuursorganen. Bestuursorganen maken altijd deel uit van een rechtspersoon, hetzij van de Staat, hetzij van een andere rechtspersoon.

Centraal bij RWT's staat het begrip rechtspersoon. Dit is afkomstig uit het privaatrecht. Rechtspersonen zijn dragers van vermogensrechtelijke rechten en verplichtingen (zie boek 2 van het Burgerlijk Wetboek). In de Comptabiliteitswet wordt het begrip RWT omschreven als "rechtspersonen voor zover die een bij of krachtens de wet geregelde taak uitoefenen en daarmee geheel of gedeeltelijk worden bekostigd uit de opbrengst van bij of krachtens de wet ingestelde heffingen" (Artikel 91 Comptabiliteitswet 2001).
De Algemene Rekenkamer houdt een namenregister bij met RWT's. Zoals hiervoor al vermeld, overlappen de RWT's deels met de zbo’s in het zbo-register. Het zbo-register bevat echter meer informatie over deze rechtspersonen.

6. Hoe actueel zijn de gegevens in het zbo-register?

Het zbo-register wordt één keer per jaar grondig gecontroleerd op actualiteit en volledigheid door BZK in samenwerking met de ministeries.

7. Wie is verantwoordelijk voor de inhoud van het zbo-register?

De verantwoordelijkheid voor de basisgegevens in het register ligt bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Samen met contactpersonen van de verschillende ministeries worden de gegevens zo actueel mogelijk gehouden.

8. Wat wordt er bedoeld met de Kaderwet zbo’s?

Met de Kaderwet zbo’s wordt de Kaderwet zelfstandige bestuursorganen bedoeld. Deze wet stelt algemene principes, ofwel kaders, voor zbo’s. Zbo’s die na 01-02-2007 zijn ingesteld, vallen in principe automatisch onder de Kaderwet. Voor zbo’s die voor deze datum zijn ingesteld, geldt de Kaderwet zbo’s alleen als dit in de betreffende instellingswet (of andere regelgeving) is bepaald.

In de wettelijke grondslag kan opgenomen worden dat er wordt afgeweken van artikelen van de Kaderwet zbo’s. Als dit het geval is wordt deze informatie in het zbo-register vermeld.

9. Bij een zbo wordt een evaluatie genoemd. Naar welke evaluaties wordt er verwezen?

Artikel 39, eerste lid, van de Kaderwet zbo’s stelt: ‘Onze Minister zendt elke vijf jaar een verslag aan beide kamers der Staten-Generaal ten behoeve van de beoordeling van de doelmatigheid en doeltreffendheid van het functioneren van een zelfstandig bestuursorgaan.’ Naar deze verslagen wordt verwezen. Omdat deze verplichting alleen geldt voor zbo’s die onder de werking van de Kaderwet zbo’s vallen, worden alleen voor die zbo’s verslagen opgenomen in het register.

10. Staat uw vraag er niet bij?

Het kan natuurlijk zijn dat u nog vragen hebt na het bekijken van de veelgestelde vragen over het zbo-register. Stel dan uw vraag via dit contactformulier.

Berichten over uw Buurt

Dienstverlening

Beleid & regelgeving

Contactgegevens overheden